سن استعدادیابی کودکان چه زمانی است؟ راهنمای کشف استعداد

سن استعدادیابی کودکان یکی از چالشی‌ترین سوالاتی است که ذهن والدین را درگیر کرده است. استعدادها، شخصیت یک کودک را تشکیل می‌دهند. برخی از استعدادها از طریق تجربه و آموزش مختلف شکل می‌گیرند و نقش مهمی در شکل‌گیری هویت و مسیر زندگی هر فرد دارند. برای اینکه بتوانیم از استعداد کودکان به شکل بهینه استفاده کنیم باید در زمان درست آن را تشخیص بدهیم. سن استعدادیابی، زمانی است که نشانه‌های از یک استعداد در کودک آشکار می‌شود.

“کودکان در خود استعداد دارند، اما اگر این استعدادها توسط معلمان به درستی شناسایی و تربیت نشوند، به تدریج از دست می‌روند.”

ژان جاک روسو

سن دقیق استعدادیابی

به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان یک بازه سنی معین را مشخص کرد و اعلام کرد که باید در این بازه سنی، کودک استعدادیابی شود و بعداز آن دیر خواهد شد! این باور و دیدگاه کاملاً اشتباه است.

سن استعدادیابی کودکان به هدف شما از استعدادیابی بستگی دارد. می‌توانید استعدادیابی را در دوران مختلف رشد کودکان انجام داد. برخی از استعدادها در سن بالاتر مشخصی می‌شوند. مثلاً استعدادهای ورزشی معمولاً بعد از 8 سالگی خود را نشان می‌دهند. در ادامه نکات مهمی در ارتباط با سن استعدادیابی کودکان ذکرشده است:

استعدادها از کودکی ظاهر می‌شوند

اگر شما والد مشاهده گری باشید از همان ابتدای کودکی می‌توانید نشانه‌های استعداد کودک خود را تشخیص دهید. این نشانه‌ها می‌تواند استعداد کودک شما را در زمینه های مختلف هنری، علمی، ورزشی و … مشخص کند. علایق کودک خود را دنبال کنید، اگر او به فعالیتی خیلی بیشتر اشتیاق نشان می‌دهد، آن فعالیت را جدی بگیرید.

به نحوه حل مسائل توسط کودک خود بسیار توجه کنید. کودکانی که استعداد ریاضی دارند، خیلی سریع‌تر الگوهای ریاضی را درک می‌کنند و روابط ریاضی را به‌راحتی متوجه می‌شوند. نحوه حل مسائل نیز یک نشانه بسیار جدی است. توجه کنید که کودک شما چه راه‌حلی را برای حل کردن معمای بازی خود انتخاب می‌کند. آیا این راه‌حل نوآورانه است یا نه؟!

نشانه دیگر، استقبال از چالش‌ها است. برخی از کودکان از انجام بازی‌هایی چالش دار استقبال می‌کنند و حتی باانگیزه بیشتر این بازی‌ها را دنبال می‌کنند. برخی کودکان نیز از یادگیری یک مسئله جدید بسیار لذت می‌برند. حتی علاقه آن‌ها را به مشارکت در کارهای دیگر را نیز بررسی کنید و مورد مشاهده دقیق قرار دهید.

بیشتر بخوانید: شناخت بهترین روش برای استعدادیابی کودکان

دوران مهم پیش از دوران مدرسه

دوران پیش از ورود به مدرسه (حدود 3 تا 6 سالگی) یکی از دوران مهم برای شناسایی استعدادهاست. در این دوران، کودکان با محیط‌های مختلف در ارتباط هستند و علاقه‌ها و استعدادها به‌وضوح ظاهر می‌شوند. دوران پیش‌دبستانی، دورانی است که کودکان به‌تازگی با محیط‌های آموزشی آشنا می‌شوند. همین امر موجب می‌شود که استعدادهایی که تابه‌حال اصلاً به آن توجه نداشته‌اید خود را نمایش دهند.

در این زمان ممکن است کودک شما ساعاتی را در مهدکودک و در اجتماع بگذراند، همین کار باعث می‌شود که استعداد او در برقراری ارتباطات اجتماعی، ارتباطات میان فردی و کارگروهی تحریک‌شده و درصورتی‌که در این زمینه‌ها استعداد داشته باشد به نحوی نمایان شود. می‌توان مهارت دوست‌یابی را نیز در کودکان مشاهده کرد.

بیشتر بخوانید: معرفی 10 بازی ساده برای کشف استعداد کودکان

استعدادیابی در دوران مدرسه

در دوران مدرسه نیز، می‌توانیم استعدادیابی کودکان را ادامه داد. روند استعدادیابی شامل برنامه‌ها و فعالیت‌های خارج از کلاس درس، مسابقات علمی و هنری و برنامه‌های توسعه استعدادها در مدارس است. باید بگذارید کودک شما تجربه‌های بسیاری را در زمینه‌های مختلف به دست آورد. او را به کارگاه‌ها و کلاس‌های متفاوت بفرستید تا بتواند تشخیص دهد دقیقاً در کدام مهارت استعداد دارد.

شما باید فرصت شکوفا شدن استعدادیابی را به کودک خود بدهید. اتفاقی که در این لحظات می‌افتد این است که کودک ما با داشتن تجربه بسیار کم به سن جوانی می‌رسد و در این زمان مجبور به انتخاب یک‌رشته فعالیتی است و با ابهام بسیار زیاد انتخاب خود را انجام می‌دهد. سالیان زیادی در همان رشته عمر خود را صرف می‌کند و بعدها اتفاقی و یا غریزی به سمت یک فعالیت دیگر کشیده می‌شود و متوجه می‌شود که اصلاً کل مسیر زندگی خود را در راه اشتباهی بوده است.

به همین دلیل کسب تجربه بسیار در کشف استعداد کودکان مهم و حیاتی است. به او اجازه کشف و شهود بدهید. بگذارید تجربه کند، زیست کند و بعد تصمیم بگیرد.

مراحل تکاملی استعداد کودکان

در این بخش، به بررسی تأثیر مراحل تکاملی بر شناخت و توسعه استعداد در کودکان می‌پردازیم.

تأثیر مراحل تکاملی بر استعدادها

هر استعدادی که کودک شما داشته باشد، به‌هیچ‌عنوان ثابت و غیرقابل تغییر نیست. بلکه در طول زمان رشد کودک، تحت تأثیر تکامل جسم و روان کودک قرار می‌گیرد. با گذر کردن کودک از مراحل نوزادی، کودکی، نوجوانی و جوانی استعدادهای او توسعه و یا تحلیل می‌روند. هر تغییر که در جسم کودک اتفاق می‌افتد باعث تغییر در توانایی‌ها و عقاید او می‌شود و همین امر باعث می‌شود که استعداد کودک نیز تغییر کند.

بیشتر بخوانید: تاثیر استعدادیابی بر زندگی نوجوانان

شناخت تغییرات در طول زمان

درک کردن تغییرات استعدادها، نیازمند این است که شما از همان ابتدا کودک خود را مشاهده کرده باشید. مثلاً تا وقتی شما ندانید که کودکتان در سن 3 سالگی می‌توانسته خیلی خوب حرف بزند، الان متوجه تغییر او در این استعداد نخواهید شد. در نتیجه شما برای متوجه شدن از تغییرات استعدادها باید از قبل پیش‌زمینه‌ای داشته باشید و کودک خود را کاملاً بشناسید.

زمانی که تغییرات در استعداد رخ می‌دهد، نقش والدین بسیار مهم است. شما باید کودک خود را آگاهانه و با اطلاعات کامل که دارید راهنمایی کنید.

بیشتر بخوانید: شناخت بهترین روش برای استعدادیابی کودکان

ضرورت استعدادیابی در سن کودکی چیست؟

استعدادیابی در سن کودکی از مهم‌ترین کارهایی است که والدین باید انجام دهند. تعدادی از ضرورت های این امر را در ادامه بررسی کرده‌ایم:

شناسایی زودرس استعدادها

شناخت زودتر از موعد استعداد به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید زیرساخت‌های این استعداد را بسیار زودتر آماده کنید. فرصت بیشتری برای پرورش آن استعداد خواهید داشت. سن کودکی دوره‌ای حساس است که استعدادها و علایق اولیه در کودکان ظاهر می‌شوند.

توسعه خودشناسی و اعتمادبه‌نفس

استعدادیابی در کودکی، کمک می‌کند شما بسیار بهتر کودک خود را بشناسید. همچنین خود کودک به درک بهتری از خودش و توانایی‌هایش می‌رسد و همین مورد باعث ایجاد حس اعتمادبه‌نفس در او می‌شود. چراکه او اکنون آگاه است که در چه زمینه‌هایی می‌توان بسیار بهتر عمل کند و در چه زمینه‌هایی نیاز به تمرین بیشتر دارد و از شکست خوردن در فعالیت‌هایی که استعداد کمتر دارد نمی‌هراسد.

ارتقاء تفکر خلاقانه

سن کودکی دورانی است که تفکر خلاقانه به‌شدت توسعه پیدا می‌کند. استعدادیابی این امکان را فراهم می‌کند تا کودکان با حل مسائل، خلق ایده‌ها و درگیری در فعالیت‌های خلاقانه، تفکر خود را ارتقاء دهند. درنتیجه، استعدادیابی در سن کودکی نه‌تنها به شناسایی استعدادها کمک می‌کند بلکه به توسعه یک سری مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی نیز کمک می‌کند که اساساً برای زندگی موفق‌تر در آینده مهم است.

کشف استعداد کودکان دلیل موفقیت آن‌هاست؟

خیر!

اصلاً و به‌هیچ‌عنوان تنها و فقط کشف یک استعداد، عامل موفقیت هیچ شخصی نخواهد بود؛ زیرا که کشف استعداد فقط پله ابتدایی یک مسیر طولانی است. با کشف استعداد کودک شما متوجه خواهید شد که او در چه زمینه‌ای سریع‌تر از بقیه افراد رشد می‌کند، فقط همین. درواقع شما آگاه خواهید شد که کودکتان چه مهارت‌هایی را خیلی بیشتر از بقیه خواهد داشت.

قدم‌های بعد از کشف استعداد، شما را ذره‌ذره به موفقیت نزدیک می‌کنند. اگر استعدادی را کشف کنید اما به آن بها ندهید، استعداد کودکتان به‌مرورزمان کمرنگ خواهد شد و از بین می‌رود. هر استعدادی برای شکوفا شدن نیاز به توسعه و تمرین و تکرار خواهد داشت. این واقعیت درست است که سرعت کسی که استعداد دارد بیشتر خواهد بود اما این سرعت بیشتر دلیل بر تمرین نکردن درزمینه استعداد نیست.

پس حتماً بعد از کشف استعداد کودکتان، تمرین و تکرار، رشد و توسعه استعداد او را در نظر بگیرید و او را راهنمایی کنید تا به بهترین نتایج دست پیدا کند.