بازی کردن، یکی از راههای مؤثر در تربیت کردن است. بازی کردن میتوانند بر توسعه ذهنی، اجتماعی و حتی حرکتی کودکان تأثیرگذار باشد. اگر بتوانید بازیهای درست و اصولی را برای کوک خود محیا کنید میتوانید استعداد او را نیز در همان ابتدا با توجه با بازیهایی که انجام میدهد، کشف کنید.
در علم روانشناسی کودک، کلمهای با عنوان بازی های استعدادیابی وجود ندارد. شما میتوانید با انجام یک سری از بازیها، به فرایند کشف استعداد کودکتان کمک کنید. اگر در ادامه این مقاله کلمه “بازیهای استعدادیابی” تکرار شد، هدف بازیهایی هستند که به کشف استعداد کودک کمک میکنند.
بازی های استعدادیابی چیست؟
بازی های استعدادیابی کودکان، نوع خاصی از بازیها هستند که بهگونهای طراحی شدند تا کودک را بیشتر با بازی درگیر کنند. زمانی که کودک شما شروع بهوقت گذرانی با بازی های استعدادیابی میکند؛ مهارتها، توانمندیها و استعداد خود را تا حدود زیادی شناسایی میکند.
بازی های استعدادیابی کودکان، عموماً چالشی هستند و باعث میشوند که کودک خلاقیت خود را فعال کنید و درباره چگونگی انجام آن بازی فکر کند و تمرکز داشته باشد. بازی هایی که در آن معما وجود دارد یا بازیهایی مثل پازل که باید قطعات را کنار ک دیگر گذاشت. بازیهایی که زمانبر هستند بهسرعت به نتیجه نمیرسند و کودک با آن درگیر شده و برای حل آن تلاش میکند.
تاثیر بازیهای استعدادیابی در توسعه کودکان
انجام دادن بازیهای استعدادیابی، چندین مزیت به همراه دارد که در ادامه به بررسی آن میپردازیم:
توسعه مهارتهای حل مسئله
بازی های استعدادیابی، کودک را به فکر کردن وادار میکند. کودک تشویق میشود که فکر کند، مسئله پیش رو را حل کرده و به مرحله بعدی بازی ارتقا پیدا کند. این فعالیتها کودک را برای رویارویی با چالشهای بزرگتر و حل مسائل پیچیدهتر آماده میکند و خلاقیت را پروش میدهد.
شناسایی استعدادها
این بازیها باعث شناخت بهتر شما و کودکتان از تواناییهای او میشود. حتی میتوان علایق و گرایش کودک را نیز از آن طریق متوجه شد. بعد از شناخت استعداد کودک میتوانید سریعتر برای پرورش و توسعه آنهم اقدام کنید.
تقویت هوش فردی و اجتماعی
بازیهای استعدادیابی که بهصورت گروهی (دو یا چند نفرِ) انجام میشود، باعث تقویت مهارت های اجتماعی کودکان میشود. با تمرین و انجام این بازیها کودکان ارتباط مؤثر را میآموزند. همچنین با مهارت کار گروهی و همکاری را هم آشنا میشنود.
انواع بازیهای استعدادیابی کودکان
جورچینها: پازل ها یکی از بازیهای بسیار عالی برای تقویت قدرت تفکر و تحلیل کودکان است. در این بازی کودک به سمت حل مسئله حرکتت میکند.
بازیهای نقش: بازیهایی که کودک خود را در موقعیت دیگری تصور میکند، این امکان را برای کودک ایجاد میکند که قدرت تخیل خود را به شکل فوقالعادهای توسعه دهد. استعداد نقشآفرینی نیز در این نوع بازیهای خود را بهخوبی نشان میدهد.
بازیهای پرسش و پاسخ (حدس زدنی): بازیهایی که باعث میشود کودک تفکر کند و سوال شما را پاسخ بدهد. این بازیهای گفتار کودک را تقویت میکند و موجب تفکر در کودک میشود.
انواع بازیهای ساده در منزل
1- بازی پرتاب حلقه: این بازی تمرکز کودک را قدرت میبخشد و تلاشی که کودک برای درست ایستادن و انداختن حلقه میکند بر بهبود قدرت بدنی و حرکتی کودک تأثیر مثبتی دارد.
2- ساخت برج از قطعات بلوک: ساختن یکخانه با قطعاتی مثل آجرهای بازی به توسعه تخیل و هماهنگی چشم و دست کودک بسیار کمک میکند. کودک را تشویق کنید که برج و قلعه مخصوص خودش را بسازد.
3- تشخیص صداها: صداهای مختلف را ایجاد کنید (میتوانید از طریق اینترنت صداهای مختلفی را دانلود و پخشکنید.) و از کودک بخواهید هر صدا را نامگذاری کند و یا تشخیص بدهد که صدای چه شیء و یا حیوانی است. این بازی مهارتهای شناختی و زبانی کودک بسیار کمک میکند.
4- رنگآمیزی: کتابهای رنگآمیزی تهیه کنید و یا حتی میتوانید خودتان نقاشی بکشید و از کودک بخواهید آن را رنگآمیزی کند. فعالیتهایی مثل نقاشی کشیدن و رنگآمیزی باعث میشود مهارتها هنری کودک پرورش یابد و خود را نمایان کند.
5- ساخت خانه با کارتن: ساختن اتاقها کوچک برای اسباببازیها با کارتنها (وسایل دیگر دور ریختی)، باعث میشود که مهارت ساختاری و تخیل کودک بهشدت پرورش یابد.
6- حروف الفبا با پازل: حروف الفبا را در برگههای کوچکی نوشته و از کودک بخواهید با کنار هم گذاشت حروف، کلمههای معناداری را بسازد. با این کار به توسعه مهارت زبانی و مهارت شناختی کودک خود کمک میکنید.
7- بازی شناخت رنگ: ظرفهایی بارنگ خاص تهیه کنید و تعداد شیء و اسباببازی به کودک بدهید و از او بخواهید اشیا همرنگ با ظرف را در ن ظرف قرار دهد. با این بازی کودک میتواند شناخت رنگها را بهخوبی یاد بگیرد.
8- داستانگویی: تصاویری را آماده کنید (بهجای تصاویر میتوانید از اسباببازیها هم استفاده کنید.) و از کودک بخواهید داستانی را با شخصیتهایی که به او میدهید بسازد. با این کار شما به خلاقیت کودک خود کمک بسیار زیادی میکنید.
9- گل یا خمیربازی: بازی کردن با خمیربازی، باعث میشود که کودک خلاقیت خود را برزو دهد و وسایلی را با تخیل خود بسازد. بازی کردن با خمیر و یا گل، باعث تقویت مچ دست و انگشتان کودک نیز میشود.
10- بازی نقطه خط: بازی که میتوانید با در دسترس داشتن یک برگه کاغذ و دو خودکار انجام دهید، یکی از بازیهایی هست که زمانبر هست و باعث میشود که حس رقابت و مسابقه در کودک زنده شود.
اهمیت بازی در کشف و توسعه استعدادهای کودکان
بازیها میتوانند راهنمای خیلی خوبی برای کشف استعداد نهفته کودکان باشند. فقط به شرطی که شما بهعنوان والد مشاهدهگر بسیار قدرتمندی باشید و تمام حرکات، رفتار، گفتار و علایق کودکتان را بها جزییات کامل مشاهده کنید. در ادامه از اهمیت بازی در توسعه استعداد خواهیم گفت.
توسعه مهارتهای اجتماعی
بازی هایی که دونفره و یا گروهی انجام میشوند، باعث ایجاد ارتباط بین کودک و همبازیهایش میشود. زمانی که کودک در معرض این بازیها قرار میگیرد، با دیگران صحبت میکند، ارتباط کلامی و چشمی برقرار میکند، همکاری میکند، نقشآفرینی میکند و… . که تمام این موارد بر مهارت ارتباطی و اجتماعی کودک تأثیر بسیار مثبتی خواهد داشت.
توسعه مهارتهای حل مسئله
یکی دیگر از مهمترین تأثیرات بازی برای کودکان، تقویت مهارت حل مسئله است. بازی که برای کودک خود انتخاب میکنید باید با توجه به ویژگی رشدی او، از میزان سختی متناسبی برخوردار باشد. بازی باید چالشهایی داشته باشد که کودک را وادار به حل چالش و مسئله کند. این فرایند حل مسئله به تقویت تفکر تحلیلی، استدلال منطقی و افزایش خلاقیت کودک کمک میکند.
شناسایی استعدادها
اگر مشاهدهگر خوبی باشید، میتوانید با توجه به رفتارهای کودک خود، علایق او را متوجه شوید. میتوانید گرایشهای او را در زمینهٔ های مختلف بشناسید و او را بیشتر از معرض آنچه بدان علاقهمند است قرار دهید. برخی از بازی های خصوصیتهایی مثل هنر، ورزش، علوم و یا ریاضی را قلقلک میدهند و اگر استعداد کودک شما در این زمینهها باشد، با روشن شدن یک جرقه، شعلهور خواهد شد.
توسعه مهارتهای حرکتی
از دیگر فواید بازی کردن، بهبود مهارتهای حرکتی است. بازیهایی که باعث تحرک کودک میشود، مهارت حرکتی او را تقویت میکند. بازیهایی که در آن کودک مجبور به حفظ تعادل خود است نیز باعث تقویت این مهارت میشود.
توسعه مهارتهای خود مدیریتی
انجام بازی به کودک این امکان را میدهد که وظایف و بازیهای خود را مدیریت کند. این تجربه مدیریت زمان، تعیین اولویت و حل مشکلهای شخصی را به آن آموزش میدهد.
افزایش حس اعتمادبهنفس
هرگاه کودک به مسئلهای برخورد میکند و آن را بهدرستی حل میکند، باعث ایجاد حس اعتمادبهنفس در او میشود. درنتیجه انجام بازیهای چالشی علاوه بر تقویت مهارت حل مسئله، اعتمادبهنفس و قدت را به کودک نیز میبخشد.
یک اسباببازی خوب چه ویژگیهایی دارد؟
امروزه اسباببازیهای زیادی در دسترس است اما شما به عنوان یک والد آگاه باید بدانید که کدام اسباب بازی برای کودکتان مناسب است و باعث تقویت مهارتهای او میشود. در ادامه به بررسی چند ویژگی مهم در یک اسباببازی استاندارد پرداختهایم:
- امنیت: از مهمترین ویژگیهای یک اسباببازی خوب، امنیت است. جنس اسباببازی نباید شکننده باشد. نیاید نقاط تیز یا برنده داشته باشد و همچنین نباید قطعات ریز و قابل بلعیدن داشته باشد.
- تنوع و توسعه مهارت: یک اسباببازی خوب، اسباببازی است که باعث توسعه مهارتهای کودک شود. اسباببازی باید کمک کند که کودک مهارتهای حرکتی، ذهنی، اجتماعی و … خود را به کار بگیرد.
- محدودیت سنی مناسب: اسباببازی انتخابی باید با توجه به ویژگیهای رشدی کودک باشد. اگر از ویژگیهای رشدی کودک شما فراتر باشد، کودک توانایی انجام آن بازی را ندارد و سرخورده میشود.
- طرحی جذاب: طراحی که برای اسباب بازی انتخابشده باید کودک را جذب خود کند و کودک تشویق شود که با اسباببازی تعامل داشته باشد.
- تشویق به خلاقیت: اسباببازی باید امکاناتی داشته باشد که کودکان را به خلاقیت و تخیل تشویق کند، ازجمله فضاها یا قطعاتی که آزادی در ترتیب و ترکیب آنها را به کودکان ارائه دهد.
کلام آخر:
گفتیم که بازیها در کشف استعداد کودک بسیار مؤثر هستند و شما میتواند با مشاهدهگری درست کودکان هنگام بازی کردن تا حدود زیادی علایق و استعداد آنها را متوجه شوید. توجه کنید که بازی انتخابی شما استاندارهای لازم را داشته باشد و باعث تقویت مهارتهای کودک شود.