8 چالش اصلی دوران نوجوانی

چالش های نوجوانی را همه ما تجربه کرده ایم. برای بعضی از انسان ها این چالش‌ها با قدرت بیشتری اتفاق افتاده و مسائل زیادی را رقم زده است.در آکادمی رشد والد و فرزند دانه سعی کردیم تمام چالش هایی که یک نوجوان در دوران نوجوانی خود تجربه می‌کند را بررسی کنیم. به طور خلاصه چالش های نوجوانی به 8 بخش زیر تقسیم می‌شود:

1. چالش تغییرات جسمی و جنسی
2. چالش تعارضات خانوادگی
3. چالش تغییرات عاطفی و روانی
4. چالش پذیرش اجتماعی
5. چالش های تحصیلی
6. چالش های مربوط به رسانه‌ها و تکنولوژی
7. چالش سلامت روان
8. چالش جنسیت و روابط

دوران نوجوانی

دوره نوجوانی، بازه زمانی است که بین کودکی و بزرگسالی قرار دارد. گفته شده که از سن 10 تا 25 سالگی فرد در دوران نوجوانی قرار دارد. سن نوجوانی، همه افراد تحت تأثیر تغییرات جسمانی، روانی و اجتماعی قابل توجهی قرار می‌گیرند. بلوغ جسمانی، تغییرات هورمونی و رشد شناختی و عاطفی همگی بخشی از این فرآیند پیچیده هستند.

فردی که به بلوغ رسیده و در سن نوجوانی پا گذاشته است، سعی دارد از میزان وابستگی به والدین بکاهد و به سوی استقلال بیشتر حرکت کند و هویت فردی خود را شکل دهد. نوجوانی داری چند مرحله مختلف است:

1. پیش‌نوجوانی (۱۰ تا ۱۳ سالگی): اولین روزهای شروع بلوغ و نوجوانی است. تغییرات بدی و ظاهری کم کم خود را نشان می‌دهند. رشد سریع قد و وزن، جوش های صورت، رشد سینه‌ها در دختران و… از این سن به مرور آغاز می‌شود.
2. نوجوانی میانی (۱۴ تا ۱۷ سالگی): تغییرات جسمی و جنسی در این زمان ادامه پیدا کرده و تکمیل تر می‌شوند. هورمون‌های جنسی ترشح شده و احساسات متناقض را در نوجوان ایجاد می‌کنند. در این مرحله نوجوان به شدت به دنبال پیدا کردن جایگاه اجتماعی خود است.
3. نوجوانی پایانی (۱۸ تا 25 سالگی): بلوغ جسمی و جنسی کامل شده و هویت هر فرد تثبیت یافته است. در پایان 25 سالگی، فرد به سمت زندگی مسئولانه پیش می‌رود و وارد دنیای بزرگسالی خواهد شد.
   

   ---

   مطالعه بیشتر: نشانه بلوغ دختران

   ---

اهمیت دوره نوجوانی

شاید بتوان گفت که نقطه عطف دوران زندگی هر شخص، دوران نوجوانی اوست. این دوران تغییرات بنیادین و اساسی را به همراه دارد. اهمیت این بخش از زندگی را می‌توانیم در چند مورد بررسی کنیم:

رشد جسمانی و جنسی

در دوران نوجوانی، تغییرات چشمگیری در فیزیک بدن انسان رخ می‌دهد. رشد سریع عضلات، تغییر فرم بدن از کودکانه به مرد یا زن بالغ به دلیل ترشح هورمون‌های جنسی است که تا قبل از سن نوجوانی اصلا در بدن وجود نداشته‌اند. این تغییرات تاثیر مستقیمی بر اعتماد به نفس و عزت نفس نوجوانان دارد.

تکامل شناختی

رشد مغز در زمان نوجوانی افزایش می‌یابد، بخش هایی که مرتبط با توانایی شناختی هستند توسعه پیدا می‌کنند. تکمیل شدن مهارت هایی مثل تفکر انتزاعی، تصمیم‌گیری و حل مسئله به دلیل همین رشد و تکامل مغز در دوران نوجوانی است. این تغییرات باعث می‌شود نوجوانان شروع به درک پیچیدگی‌های بیشتری از دنیای اطراف خود کنند  و توانایی  بررسی مسائل را از زوایای مختلف داشته باشند.

شکل‌گیری هویت

سوالاتی مانند من کیستم؟، هدفم چیست؟، در جامعه چه جایگاهی دارم؟ در دوران نوجوانی ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند. نوجوانان در این سن به دنبال پیدا کردن تصویری واضح از خود و آینده‌شان هستند. این پرسشگری ها باعث می‌شود که نوجوان درباره خود شناخت بیشتری پیدا کند و به مرور هویت خودش را بسازد.

استقلال و مسئولیت‌پذیری

کمتر شدن حمایت و نظارت خانواده بر تمامی امور زندگی نوجوان، کمک می‌کند که او استقلال خودش را در زندگی پیدا کند. مسئولیت پذیری از مهم ترین مهارت هایی است که میتواند در آینده شغلی، تحصیلی و حتی ازدواج اشخاص تاثیر مستقیم داشته باشد.

انواع چالش‌های نوجوانی

مسائل زیادی به سبب تغییرات متعدد در دوران نوجوانی رخ می‌دهد. اگر نسبت به این مسائل آگاهی کافی نداشته باشید ممکن است باعث ایجاد چالش بین شما و نوجوانان شود. همچنین اگر این چالش ها بزرگ شده و به آنها رسیدگی نشود باعث ایجاد آسیب‌های روانی خواهد شد که گاهی جبران‌پذیر هم نیستند. در ادامه چالش های نوجوانی را بررسی خواهیم کرد:

1_چالش تغییرات جسمی و جنسی

تغییر یک‌باره و سریع در اندام‌ها، باعث ایجاد احساس خجالت در نوجوانان می‌شود. ممکن است باعث شود که حس خوشایندی نسبت به بدن خود نداشته باشند. مثلا برای دختران رشد سینه‌ها ممکن است باعث چالش شود، چرا که بعد از این باید تغییری در لباس پوشیدن روزمره خود ایجاد کنند و همین باعث ایجاد احساس اضطراب می‌شود.

تغییرات هورمونی که باعث ایجاد تمایلات جنسی در دختران و پسران می‌شود نیز یکی از عوامل ایجاد چالش های نوجوانی است. اگر ارتباط نوجوان با والدین اَمن نباشد، او برای پاسخ به سوالات و کم شدن استرس خود به عوامل دیگری مثل پرسیدن از دوستان، سرچ در اینترنت  و … دست خواهد زد که همگی بیشتر به ایجاد چالش دامن می‌زنند.

مطالعه بیشتر: نشانه های بلوغ پسران

2_چالش تعارضات خانوادگی

اختلاف سنی که بین نوجوان و والدین است، باعث عدم درک از شرایط و وجود اختلاف می‌شود. والدین، نوجوان خود را با شرایط 20 سال پیش خود مقایسه می‌کنند. حتما این جمله برای شما هم آشناست: ” ما وقتی نوجوون بودیم جرات نمیکردیم….”، همین باعث ایجاد تعارض بین والدین و نوجوان می‌شود.

از طرفی دیگر، نوجوان میل به استقلال دارد و خواهان این است که خودش برای تمامی امور زندگی اش تصمیم بگیرد، با دخالت والدین چالش ها آغاز می‌شود. نوجوانان در حال گذار از وابستگی به والدین به سوی استقلال هستند که این موضوع می‌تواند باعث بروز تعارضات درونی شود.

3_چالش تغییرات عاطفی و روانی

نوسانات شدید خلقی در دوران نوجوانی یکی دیگر از عوامل ایجاد چالش های نوجوانی است. اگر شخصی که مستقیم با نوجوان در ارتباط است، این نوسانات را درک نکند ممکن است که به این رابطه ناآگاهانه آسیب وارد کند. نوجوانان در این دوره می‌توانند یک لحظه شادترین و در لحظه بعد غمگین ترین حالت خود را تجربه کنند. فشارهای روانی و تغییرات زندگی ممکن است باعث افسردگی و اضطراب در نوجوانان شود.

4_چالش پذیرش اجتماعی

در سن نوجوانی، افراد به شدت به دنبال پذیرش و تایید از سوی همسالان خود هستند. این نیاز به قدری قرتمند است که می‌تواند آن‌ها را تحت فشار قرار دهد تا رفتارهایی را انجام دهند که ممکن است ناپسند یا ناسالم باشد. گروه‌های دوستانه می‌توانند تأثیر زیادی بر رفتار و نگرش نوجوانان داشته باشند.

5_چالش های تحصیلی

انتظارات بیش از اندازه که برخی والدین و یا حتی معلمان برخی از مدارس از نوجوانان دارند باعث ایجاد فشار روانی می‌شود. علاوه بر این، میزان تکالیف زیاد از حد و همچنین آزمون‌های متعدد و بسیار نیز بر این استرس و فشار می‌افزاید. علت دیگر ایجاد استرس نیز، رقابت با همکلاسی ها برای برتر بودن در کلاس و مدرسه است.

6_چالش های مربوط به رسانه‌ها و تکنولوژی

استفاده بیش از حد از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به مشکلاتی مانند اعتیاد به تکنولوژی و کاهش تعاملات اجتماعی واقعی منجر شود. این چالشی است که امروزه حتی بسیاری از بزرگسالان نیز به آن دچار هستند. رسانه‌ها می‌توانند تأثیرات مثبت و منفی بر نگرش‌ها و رفتارهای نوجوانان داشته باشند.

7_چالش سلامت روان

فشارهای روانی و اجتماعی می‌تواند منجر به بروز افکار خودکشی و خودآسیبی در برخی از نوجوانان شود. با یک سرچ ساده می‌تواند آمار افسردگی و خودکشی نوجوانان را پیدا کنید. هر چند شاید این آمار بسیار دقیق نباشد اما حداقل نزدیک به واقعیت است. سلامت روان نوجوان از مهم ترین مسائلی است که باید به آن پرداخته شود.

بسیاری از نوجوانان به جلسات تراپی و روانشناس نیاز دارند تا بتوانند با چالش‌های خود به درستی مقابله کنند. البته که حمایت عاطفی خانواده می‌تواند برای گذر از بحران نوجوانی بسیار کمک کننده باشد.

8_چالش جنسیت و روابط

   سن نوجوانی، زمانی است که شخص با گرایش های جنسی خود بهتر آشنا می‌شود. اگر این گرایش ها روند طبیعی موجود در جامعه کنونی نباشد، باعث ایجاد احساس ترس، سر در گمی و در ادامه آن چالش جنسیت شود. در روند شناخت گرایش جنسی، ممکن است نوجوان درگیر روابط دوستی های عاشقانه شود که وجود این روابط به همراه خود یک سری پیچیدگی‌هایی را خواهد داشت.

برخی از نوجوانان حتی در شناخت هویت جنسی خود به مشکل می‌خورند و نیاز دارند که یک متخصص یا یکی از والدین همراه آن‌ها باشد و راهنمایی‌شان کند.

کلام آخر

درگیر شدن با چالش های نوجوانی، امری اجتناب ناپذیر است. هر نوجوان دست کم با 5 چالش در دوران نوجوانی خود رو به رو خواهد شد. رویارویی با چالش‌ها اتفاقی طبیعی است، مساله مهم نوع مدیریت کردن و حل هر چالش است. نوع هدایت هر چالش عواقب بعد آن را خواهد ساخت. بسیاری از بیماری‌های روانی، عدم عزت نفس، طرحواره ها و … ریشه در پاسخ اشتباه به چالش های نوجوانی دارد.