معنای بحران نوجوانی + انواع بحران‌ها

تعداد زیادی از نوجوانان ممکن است در دوران نوجوانی درگیر بحران‌ها و چالش‌هایی باشند که کل مسیر زندگی آن‌ها را تغییر می‌دهد. مسئله بروز بحران در دوران نوجوانی برای تیم آکادمی رشد والد و فرزند دانه نیز مهم است و در ادامه  انواع بحران‌های نوجوانی برا شرح داده‌ایم:

• بحران هویت
• بحران عاطفی
• بحران اجتماعی
• بحران تحصیلی
• بحران جنسی
• بحران اخلاقی و معنوی

در ادامه این مقاله، تمامی بحران‌های نوجوانی را بررسی خواهیم کرد.

بحران نوجوانی چیست؟

 مرحله‌ای از زندگی افراد، که از دوران کودکی وارد دوران بزرگسالی می‌شوند نوجوانی است. در این بازه از زندگی مجموعه‌ای از تغییرات و چالش‌های روانی، عاطفی، اجتماعی و جسمی رخ می‌دهد که ممکن است باعث ایجاد تنش در زندگی افراد شود. به این اتفاقات و تحولات متغیر، بحران نوجوانی می‌گویند.

در این دوره تغییرات جسمی بسیار سریع اتفاق می‌افتد. بلند شدن قد، تغییر ساختار بدن و … . این اتفاقات ممکن است باعث ایجاد اضطراب، استرس و نارضایتی در نوجوان شود. تغییرات روانی و عاطفی نیز در این دوره باعث ایجاد احساساتی مثل گیج بودن، تردید، شک و سردرگمی می‌شود که خود علتی برای ایجاد بحران نوجوانی است.

نوجوانی یکی از مراحل پیچیده و حیاتی دوران زندگی هر شخص است. در این دوران حمایت خانواده بسیار کمک کننده خواهد بود. با کسب آگاهی از چالش های نوجوانی می‌توانیم راهکارهایی را برای مقابله و یا حل این چالش‌ها در نظر بگیریم و گذر امنی از دوران نوجوانی داشته باشیم. ما در آکادمی رشد والد و فرزند دانه به صورت تخصصی به این موضوع پرداخه ایم.

چرا باید به بحران نوجوانی اهمیت بدهیم؟

توجه به بحران نوجوانی از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا این دوره پایه‌ریزی بسیاری از جنبه‌های مهم زندگی فرد را تشکیل می‌دهد. با ارائه حمایت‌های مناسب و توجه به نیازهای نوجوانان، می‌توان از بروز بسیاری از مشکلات روانی، اجتماعی و رفتاری پیشگیری کرد و به توسعه شخصیت‌ها و مهارت‌های سالم و پایدار کمک کرد. در ادامه دلایلی مبنی بر اهمیت بالای پرداختن به بحران نوجوانی را بررسی می‌کنم:

پایه‌ریزی شخصیت و هویت

نوجوانی مرحله‌ای است که در آن شخص به دنبال پیدا کردن هویت خودش است. این قسمت از زندگی، برای توسعه ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، باورها و هویت فردی بسیار مهم است. اگر بحران نوجوانی به درستی مدیریت نشود باعث ایجاد بحران هویت و سردرگمی‌های طولانی‌مدت می‌شود که ممکن است تا سال‌ها بعد هم در بزرگسالی اشخاص نیز ادامه یابد.

پیشگیری از مشکلات روانی

در بازه سنی نوجوانی احتمال ابتلا به افسردگی، اضطراب و مشکلات روانی بسیار بیشتر از مابقی عمر انسان است. برای جلوگیری از این آسیب‌ها باید توجه کافی به نیازهای عاطفی و روانی نوجوان داشته باشید. بحران های عاطفی ایجاد شده در دوران نوجوانی ممکن است در بزرگسالی با شدت بیشتری خود را نشان دهد.

پیشگیری از رفتارهای پرخطر

نوجوانان در سنین بلوغ برای پذیرفته شدن در جمع همسالان و دوستان خود ممکن است دست به کارها و رفتارهای پرخطر بزنند. کارهایی مثل مصرف مواد مخدر، رفتارهای جنسی پرخطر، خشونت و … ، که هر کدام تبعات بسیار ناهنجاری را به همراه دارند. برای جلوگیری از این بحران، لازم است که رفتار والدین حمایت‌گرانه باشد و توجه کافی به نیازهای نوجوان داشته باشند.

تغییرات جسمی و روانی در دوران نوجوانی

دوران نوجوانی و بلوغ، که معمولاً بین سنین 9 تا 25 سالگی اتفاق می‌افتد، با تغییرات جسمی و روانی بسیاری همراه است. این تغییرات اثر زیادی بر رشد و توسعه فردی نوجوانان دارند. با اینکه تغییرات جسمی و روانی دوران نوجوانی، همراه با چالش و درگیری‌های بسیاری است اما قسمت طبیعی و ضروری از فرآیند رشد و تکامل انسانی هستند.

تغییرات دوران بلوغ، نوجوانان را برای پذیرش مسئولیت‌ها و نقش‌های بزرگسالی آماده می‌کنند. در ادامه این تغییرات را به تفکیک دسته بندی کرده و توضیح مختصری ارائه کرده ایم:

1_ تغییرات جسمی

1_1 بلوغ جنسی

دختران: از اولین نشانه های بلوغ جنسی در دختران، عادت ماهیانه و شروع پریود است. این اتفاق معمولا در سنین 10 الی 15 سال رخ می‌دهد. بلوغ جنسی دختران شامل تغییرات دیگری مثل رشد سینه‌ها، افزایش حجم ران و باسن و همچنین افزایش رشد موهای زائد در قسمت‌هایی مثل زیر بغل و ناحیه تناسلی است.

پسران: از اولین نشانه‌های شروع بلوغ جنسی در پسران، بزرگ شدن بیضه‌ها و آلت تناسلی است. برخ از تغییرات دیگر مثل عوض شدن صدا، رشد موهای زائد در زیر بغل و ناحیه تناسلی و همچنین افزایش حجم عضلات در بدن نیز از نشانه های بلوغ جسمی و جنسی پسران است.

2_1رشد قد و وزن

در دوران بلوغ افزایش قد به صورت جهشی اتفاق می افتد. این سرعت در رشد قد به خاطر ترشح یک سری از هورمون‌های خاص در بدن است. افزایش حجم و اندازه استخوان ها گاهی باعث ایجاد درد در مفاصل هم خواهد شد.

3_1 تغییرات پوستی

به دلیل افزایش فعالیت غدد چربی، نوجوانان ممکن است با مشکلات پوستی مانند آکنه مواجه شوند. بهتر است در این دوران بیشتر به بهداشت پوست خود رسیدگی کنید و در صورتی که آکنه و جوش غیر طبیعی در پوست خود مشاهد کردید، حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

2_  تغییرات روانی

1_2 تغییرات هویتی

سن نوجوانی، زمانی برای جست و جو، پرسش و کاوش کردن است. زمانی برای پیدا کردن ارزش‌ها، باورها و … . پیدا کردن هویت اصلی ممکن است باعث سردرگمی و گیج شدن نوجوان و حتی باعث ایجاد بحران هویت شود.

2_2 افزایش استقلال

نیاز به استقلال و خودمختاری در سن بلوغ و نوجوانی بیشتر می‌شود. نوجوانان ممکن است از والدین خود فاصله بگیرند و بیشتر به دوستان و گروه‌های همسالان خود متکی شوند.

3_2 تغییرات عاطفی

نوسانات احساسی و خلقی شدید، یکی دیگر از نشانه ها و تغییراتی است که در دوران بلوغ رخ میدهد. احساسات خیلی سریع بروز می‌دهند و خیلی سریع تر از بین میروند.

4_3 افزایش حس مسئولیت

با نزدیک شدن به بزرگسالی، نوجوانان مسئولیت‌های بیشتری را می‌پذیرند. این مسئولیت‌ها می‌تواند شامل تصمیم‌گیری‌های مهم درباره آینده تحصیلی و شغلی، مدیریت مالی و روابط شخصی باشد.

علل و عوامل ایجاد بحران نوجوانی

بحران نوجوانی از ترکیب عوامل مختلف به وجود می‌آید. آگاه بودن از این عوامل و شناخت  تاثیرات آن‌ها بر نوجوانان می‌تواند به والدین، معلمان و مشاوران کمک کند تا راهکارهای مؤثری برای حمایت از نوجوانان در این دوره حیاتی از زندگی‌شان ارائه دهند. برخی از علت های ایجاد بحران نوجوانی در ادامه ذکر شده است:

 تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی

از اصلی ترین عواملی که بر خلق و خو و شرایط رفتاری نوجوانان تاثیرگذار است، تغییرات هورمونی و افزایش ترشح برخی از هورمون های جنسی مثل استروژن و تستوسترون است.

این تغییرات می‌تواند نوسانات خلقی شدید، احساسات ناپایدار و استرس‌های جسمی ایجاد کند. علاوه بر ترشح هورمون‌ها، رشد سریع قد و وزن و تغییرات دیگر جسمی که برای تمامی نوجوانان اتفاق می‌افتد نیز علت ایجاد ناراحتی و عدم هماهنگی بین احساسات و بدن نوجوانان می‌شود.

تأثیرات خانوادگی

مسائلی که در خانواده وجود دارد در برخی موارد باعث ایجاد بحران نوجوانی می‌شود. تنش بین والدین، اختلافات اخلاقی، نداشتن ارتباط موثر، عدم وجود حمایت عاطفی و … همگی از وجود مشکلات در رابطه خانوادگی نشات می‌گیرند. رفتار و نگرش والدین نسبت به مسائل مختلف می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر نوجوانان داشته باشد. والدین مقتدر و حمایتی می‌توانند به کاهش بحران‌ها کمک کنند، در حالی که والدین کنترل‌گر و منتقد ممکن است باعث تشدید بحران شوند.

عوامل محیطی و اقتصادی

مشکلات مالی و اقتصادی در خانواده یکی از دلایل ایجاد  استرس و اضطراب در نوجوانان است. همچنین زندگی در محیط‌های نامناسب یا خطرناک  باعث افزایش احساس ترس و نگرانی در نوجوانان خواهد شد.

 تاثیرات زیستی و ژنتیکی

برخی از مشکلات روانی ممکن است ریشه‌های ژنتیکی داشته باشند و در دوران نوجوانی به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی تشدید شوند. مشکلات جسمی و بیماری‌ها نیز می‌توانند به بحران‌های روانی در نوجوانان منجر شوند.

انواع بحران های نوجوانی

بحران‌های نوجوانی می‌توانند متنوع و چندوجهی باشند، زیرا این دوره از زندگی با تغییرات عمده جسمی، روانی، اجتماعی و محیطی همراه است. در اینجا به برخی از انواع بحران‌های رایج در دوران نوجوانی می‌پردازیم:

بحران هویت

در این بحران، نوجوانان در جست و جوی شخصیت و هویت اصلی خود هستند. این فرآیند می‌تواند شامل سوالات اساسی درباره اینکه کیستند، به چه چیزهایی باور دارند و چه نقشی در جامعه دارند، باشد. در این بازه زمانی به دنبال هدف ها، باورها، ارزش‌ها و عقاید خو هستند. این جست و جو و پرسشگری گاهی باعث ایجاد سردرگمی در نوجوانان می‌شود.

بحران عاطفی

در دوران نوجوانی تغییرات شدید هورمونی و ترشح هورمون‌های جدید در بدن اتفاق می‌افتد. این تغییرات می‌تواند به نوسانات عاطفی شدید مانند اضطراب، افسردگی و خشم منجر شود. به دلیل تغییرات در روابط اجتماعی و فشارهای مختلف، نوجوانان ممکن است احساس تنهایی و انزوا را نیز تجربه کنند.

بحران اجتماعی

در دوران نوجوانی، اشخاص بسیار تمایل دارند که در گروه دوستان خود تایید و پذیرفته شوند. همین امر باعث ایجاد فشارهای اجتماعی و استرس در نوجوانان می‌شود. نوجوانان ممکن است برای تطابق با گروه‌های دوستی و همسالان خود به رفتارهای پرخطر یا ناسالم روی آورند. پایان یافتن دوستی‌ها و تغییر در روابط اجتماعی می‌تواند باعث ایجاد استرس و ناراحتی شود.

بحران تحصیلی

انتظارات و توقعات بیش از حد توان نوجوان، برای موفقیت تحصیلی و دستیابی به نتایج برتر می‌تواند منجر به اضطراب شدید در آنها شود. نگرانی‌های مربوط به آینده تحصیلی و شغلی نیز می‌تواند به بحران‌های تحصیلی و استرس‌های مربوط به آن دامن بزند. والدین می توانند نقش بسیار مهمی در کنترل بحران تحصیلی نوجوانان داشته باشند.

بحران جنسی

تغییرات جسمی و جنسی در دوران بلوغ می‌تواند به نگرانی‌ها و استرس‌های مربوط به هویت جنسی و تصویر بدن منجر شود. نوجوانان ممکن است با سوالات و نگرانی‌های زیادی در مورد جنسیت، تمایلات جنسی و روابط جنسی مواجه شوند که می‌تواند به بحران‌های عاطفی و روانی منجر شود.

بحران اخلاقی و معنوی

نوجوانان در این دوره با سوالات اخلاقی و معنوی پیچیده‌ای مواجه می‌شوند و به دنبال یافتن ارزش‌ها و باورهای خود هستند. این سوالات می‌تواند باعث ایجاد تعارضات درونی و بحران هویت شود. نوجوانان ممکن است باورها و اعتقادات مذهبی یا فرهنگی خود را به چالش بکشند و در جستجوی معنای عمیق‌تری برای زندگی باشند.

نتیجه گیری

نوجوانی، دوران حساس زندگی افراد است. والدین بهترین و نزدیکتری افراد به نوجوان هستند و می‌توانند او را در این مسیر تازه از زندگی‌اش راهنمایی کنند. تنها حمایت عاطفی خانواده می‌تواند از چدین نوع بحران در روزهای نوجوانی جلوگیری کند. به عنوان یک والد شما باید ارتباط موثر و امنی را با نوجوان خود بسازید تا او را از خطرات احتمالی در دوران بلوغ حفظ کنید.