5 ویژگی اصلی بازی رو با هم مرور کنیم:
- درون انگیخته (هدف)
- انتخاب آزادانه
- خوشایند انعطاف شناختی
- واقعیت گریزی وانمود سازی
- فعال چالش شناختی
اولین ویژگی بازی رو با هم بررسی می کنیم. به فعالیتی بازی گفته میشود که درون انگیخته باشد یعنی هدف آن در دل خود فعالیت باشد و هدفی خارج از اون در نظر نگیریم.
خب این یعنی چی؟🤔
موقعیت های زیر رو تصور کنید:
1_تعدادی لگو کنار اتاق بازی گذاشته شده، کودک مشغول بازی با لگوها میشود و یک قلعه میسازد.
- برای ساخت این قلعه نیاز به مهارت های ظریف دست برای قرار دادن قطعه ها روی هم
- هماهنگی چشم و دست برای چیدمان قطعهها در جای مناسب
- مهارت تفکر فضایی برای اینکه موقعیت مکانی قلعه رو تصور و اون رو بسازه
۲_ کودکی رو تصور کنید که برای تقویت مهارت ظریف دست، هماهنگی چشم و دست و مهارت تفکر فضایی، یک بزرگسال تعدادی لگو در اختیارش قرار میده و ازش میخواد یک قلعه بسازه.
✅موقعیت شماره ۱ بازی گونه تر است چون یک کودک به صورت خودانگیخته شروع به ساخت قلعه کرده و هدف های این فعالیت در دل خودش نهفته شده بدون اینکه هدفی از بیرون و توسط فرد دیگه ای براش در نظر گرفته شده باشه.
✅موقعیت شماره ۲ هم بازی است اما بیشتر به سمت کار میرود. چرا؟ چون به صورت خودانگیخته این فعالیت توسط خود کودک هدایت و رهبری نشده بلکه یک فرد بزرگسال هدفهایی رو در نظر گرفته و برای اون هدف بازی ساخت قلعه با لگوها رو پیشنهاد داده. پس زمانی که با کودکی بازی میکنید تا چیزی به اون آموزش بدید یا مفهومی رو براش جا بندازید یا آدابی رو بهش یاد بدید از میزان بازی گونه ی اون فعالیت کم میشه و به سمت مفهوم کار حرکت میکنه.
نکاتی که در این ویژگی با هم یاد گرفتیم:
- معنای درون انگیخته بودن بازی
- تفاوت بازی و مفهوم کار
✔️از امروز تمرین میکنیم
در کنار هر یک فعالیت هدف دار که برای بازی کودک در نظر میگیریم؛ امکان یک فعالیت بازی گونه خودانگیخته و طراحی شده توسط خود کودک را هم فراهم کنیم.
5 ویژگی اصلی بازی رو با هم مرور کنیم:
- درون انگیخته (هدف)
- انتخاب آزادانه
- خوشایند انعطاف شناختی
- واقعیت گریزی وانمود سازی
- فعال چالش شناختی
دومین ویژگی بازی رو با هم بررسی می کنیم:
به فعالیتی بازی گفته میشود که کودک در آن انتخاب آزادانه داشته باشد؛ یعنی انتخاب کند کجا با چه کسی و چطور به بازی بپردازد.
خب این یعنی چی؟🤔
موقعیت های زیر را تصور کنید
1_ کودکی وارد اتاق بازی میشود، از بین قفسه ها متعدد بازی، شما به او می گویید از طبقه سوم فقط اسباب بازی هایی که جعبه آن ها قرمز است را میتوانی انتخاب کنی و بازی کنی اما در چگونگی بازی او مداخله نمی کنید و همراهی اش می کنید.
2_ کودکی وارد اتاق بازی میشود، از بین قفسه ها متعدد بازی شما به او می گویید از طبقه سوم فقط اسباب بازیهایی که جعبه آن ها قرمز است را میتوانی انتخاب کنی و بازی کنی و در ادامه هم به او می گویید من اول تاس می اندازم و میگویم بازی چطوری پیش برود.
3_ کودکی وارد اتاق بازی میشود، به او میگویید میتوانی از بین قفسه ها بازی را به انتخاب خودت برداری بعد از انتخاب کودک رو به صورتی همراهی میکنید که او هدایت کننده بازی باشد و شما دنباله رو او باشید.
⁉️طبق مقاله قبلی حالا بگویید⁉️
- کدام یک از فعالیتها در اولویت بازی گونه تر است؟
- کدام یک از فعالیتها به سمت مفهوم کار سوق پیدا کرده؟
- به ترتیب موقعیت ها رو از «کار» به «بازی گونه تر» اولویت بندی کنید.
در چندین مرحله بازی کردن حق انتخاب وجود دارد.
- نوع بازی که انتخاب میشود
- چگونگی اجرای بازی
- با چه کسی
- در چه زمانی
به میزانی که در هر یک از این موقعیت ها حق انتخاب کودک بیشتر باشد و آزادانه بتواند در فرآیند بازی مداخله کن،د بدون محدودیت های بیرونی، فعالیت بازی گونه تر است و به میزانی که حق انتخاب کودک محدود شود فعالیت به سمت کار حرکت میکند.
یکی از چالش هایی که در این مرحله برای والدین و مربیان و متخصصان کودک بوجود می آید این است.
❗❗یعنی ما به هیچ وجه مداخله نکنیم پس چطوری آموزش بدهیم یا درمان کنیم؟ ❗❗
ما راجع به فرآیند با کیفیت بازی صحبت می کنیم و در رویکرد آموزشی انسان گرا اصول به صورت نسبی و نه مطلق در نظر گرفته می شود؛ پس با توجه به موقعیت گوناگون این موارد منعطف میشود و در راستای یک فعالیت با کیفیت طراحی می شود.
دانستن نکاتی در مورد ویژگیهای بازی این کمک را به شما می کند که دامنه اختیارات خود را گسترده تر تصور کنید و در هر موقعی جدید به مثابه ی یک حل مسئله به شرایط بنگرید و موثرترین فعالیت را برای رشد و تربیت کودک انتخاب کنید.
نکاتی که در این ویژگی با هم یاد گرفتیم:
- دومین ویژگی بازی انتخاب آزادانه
- طراحی فعالیت متناسب با هر موقعیت
- دامنه گسترده اختيارات شما به عنوان یک بزرگسال در ارتباط با کودک
✔️از امروز تمرین میکنیم
دامنه ی اختیارات کودک در بازی را افزایش دهیم و محدودیت هایی را همچنان ادامه دهیم که بدون آنها قادر به ادامه دادن تعامل و فعالیت مان با کودک نخواهیم بود.
5 ویژگی اصلی بازی رو با هم مرور کنیم:
- درون انگیخته (هدف)
- انتخاب آزادانه
- خوشایند انعطاف شناختی
- واقعیت گریزی وانمود سازی
- فعال چالش شناختی
سومین ویژگی بازی رو با هم بررسی می کنیم.
به فعالیتی بازی گفته میشود که برای کودک خوشایند باشد و دارای انعطاف شناختی بالایی باشد.
خب این یعنی چی؟🤔
موقعیت های زیر را تصور کنید:
1_ چند صفحه ماز سیاه و سفید با یک مداد مشکی جلوی کودک بگذارید و از او بخواهید فقط مازها را یکی پس از دیگری حل کند.
2_ یک کتاب پر از ماز و سودوکو جلوی کودک بگذارید که رنگی باشد، مداد رنگی ها را در اختیار کودک قرار دهید از او بپرسید : خب مازیا سودوکو؟ و پس از انتخاب به او بگویید:
– از چه حیوونی خوشت میاد؟
+زنبور
-خب پس این ماز که زنبور باید به باغ گل برسه و با هر رنگی دوست داری انجامش بده و در حین حل کردن ماز شعر ای زنبور طلایی را با هم بخوانید در مورد زنبورها و کندوی عسل شان صحبت کنید
⁉️به نظر شما کدام یک از این دو موقعیت خوشایند کودک است؟⁉️
موقعیت شماره ۲ به دلیل انعطاف شناختی بالایی که دارد از خوشایندی بیشتری برخوردار است.
کودک میتواند فعالیت مطلوب را انتخاب کرده، از رنگ های مختلف استفاده کند، در مورد حیوان مورد علاقه اش بگوید، شعری بخواند راجع به اطلاعات اش در مورد فعالیت گفتگو کند و جنبه های مختلف شناختی اش تنها با یک فعالیت درگیر شود.
جنبه های مختلف شناختی مانند:
- حافظه بلند مدت (شعر)
- هوش دیداری فضایی(حل کردن ماز)
- هوش کلامی (اطلاعات عمومی)
- و…
نکاتی که در این ویژگی یاد گرفتیم
- سومین ویژگی بازی خوشایندی (انعطاف شناختی )
- مفهوم انعطاف شناختی
- چگونگی طراحی یک فعالیت با میزان خوشایندی بالاتر
✔️از امروز تمرین میکنیم
در طراحی فعالیتهای بازی گونه برای کودک فعالیتی را در نظر میگیریم که از جنبه های مختلف شناختی برای کودک خوشایندی بوجود بیارد و تنها روی یک جنبه به صورت محدود متمرکز نباشد؛ تا هر کودکی بتواند متناسب با تفاوتهای فردی خودش با فعالیت طراحی شده همراه شود و لذت ببرد.
5 ویژگی اصلی بازی رو با هم مرور کنیم:
- درون انگیخته (هدف)
- انتخاب آزادانه
- خوشایند انعطاف شناختی
- واقعیت گریزی وانمود سازی
- فعال چالش شناختی
چهارمین ویژگی بازی رو با هم بررسی می کنیم
به فعالیتی بازی گفته میشود که کودک در حین آن بتواند از دنیای واقعی فاصله گرفته و با ذهن کودکانه خود با عناصر بازی درگیر شود.
خب این یعنی چی؟🤔
موقعیت های زیر را تصور کنید
1_ کودک شما وارد آشپزخانه میشود و دقیقا به همان صورتی که شما هر روز در محیط آشپزخانه مشغول آشپزی میشوید با وسایل واقعی کنار شما شروع به فعالیت میکند.
2_ در مطب دکتر منتظر نوبت شده اید و فرزند شما به طور نمادین با وسایل داخل كيف شما مشغول به بازی میشود. کیف پول را به عنوان اجاق گاز جعبه کرم را به عنوان قابلمه کلید را به عنوان قاشق در نظر میگیرد و از شما میخواهد کاغذی را خورد کنید و به عنوان غذا داخل قابلممه بریزید و مشغول بازی شوید.
✅موقعیت شماره ۱، یک موقعیت نمایشی با وسایل واقعی است که کودک مشغول بازی نقش میشود و رفتاری که از والد مشاهده کرده را عینا تقلید میکند که این نوع بازی هم در جایگاه خودش ارزشمند است.
✅موقعیت شماره ۲، یک بازی وانمود سازی است که در آن کودک وسایل متفاوتی را به عنوان چیز دیگری در نظر میگیرد و از چهارچوب واقعیت فاصله میگیرد و مشغول بازی می شود.
هر چقدر فعالیتی که کودک به آن مشغول می شود، ظرفیت بیشتری برای وانمود سازی و گریز از واقعیت داشته باشد و تخیل بیشتری را در خود جای دهد بازی گونه تر خواهد بود.
نکاتی که در این ویژگی یاد گرفتیم
- چهارمین ویژگی بازی وانمود سازی واقعیت گریزی
- مفهوم وانمود سازی واقعیت گریزی تفاوت بازی نمایشی با بازی وانمودی
✔️از امروز تمرین میکنیم
برای یک بازی با کیفیت نیاز به اسباب بازیهای بسیار متنوع ندارید. کافی است با همان اسباب بازی های کودک وارد عمل شوید و هر اسبابی را در جایگزینهای مختلف مورد استفاده قرار دهید؛
مثلا یک چوب دستی گاهی میتواند یک چوب جادو باشد، گاهی یک وسیله ی جنگی و برای دفاع کردن گاهی یک ابزار برای هدف گیری و شوت کردن توپ گاهی یک میله برای پرچم یا بادبان و …
در بازی وانمودی قدرت تخیل خود و فرزندتان را گسترده تر کنید.
5 ویژگی اصلی بازی رو با هم مرور کنیم:
- درون انگیخته (هدف)
- انتخاب آزادانه
- خوشایند انعطاف شناختی
- واقعیت گریزی وانمود سازی
- فعال چالش شناختی
پنجمین ویژگی بازی رو با هم بررسی می کنیم
به فعالیتی بازی گفته میشود که کودک در حین آن بتواند به صورت فعالانه درگیر شود و چالش پیش رو را با راه حلهای مختلف امتحان کند و در یک پروسه ی سعی و خطا از پس چالش شناختی آن بازی بربیاید.
خب این یعنی چی؟🤔
موقعیت های زیر را تصور کنید
1_ کودک شما ۵ ساله است پازل های چوبی دو تکه حیوانات اهلی را به او می دهید؛ کودک بدون لحظه ای درنگ برای اولین بار پازل را به سرعت حل میکند.
2_ کودک شما ۵ ساله است یک پازل سه بعدی از یک حیوان وحشی که تا به حال عکس اش را هم ندیده به او میدهید. کودک از روی جعبه پازل به دنبال شکل واقعی حیوان میگردد میپرسد اسمش چیست؟ آیا این بازی نقشه راهنما دارد یا نه؟ و بعد به ترتیب شماره از ۱ تا ۵ سعی میکند قطعات مناسب را پیدا کند و آن ها را سر هم کند و شاید با اولین تلاش هم نتواند پازل را به تنهایی یا به درستی تمام کند.
⁉️به نظر شما کدام موقعیت از چالش شناختی برای کودک برخوردار بود؟⁉️
✅موقعیت شماره ۱، به دلیل عدم تناسب بازی با ویژگی های رشدی کودک و نداشتن چالش برای پیدا کردن راه حل بازی فعالی نبود و این ویژگی بازی را نداشت.
✅اما موقعیت شماره ۲، به دلیل تناسب بازی با ویژگی های رشدی یک کودک ۵ ساله چالشهایی داشت مثل اینکه :
اصلا این حیوان چه شکلی است؟
نام اش چیست؟
و کودک باید طبق الگو قطعات مناسب را پیدا میکرد و با ادراک فضایی جای قرار گرفتن قطعات کنار یکدیگر را تشخیص دهد.
کودک زمانی به صورت فعالانه مشغول بازی و حل مسئله می شود و در اولین تلاش هم به راه حل قطعی نمی رسد. لزوما سخت بودن یک فعالیت دلیلی بر چالش شناختی نیست فعالیت و بازی ها متناسب با سن رشدی کودک می توانند سطح مناسبی از چالش و فعال بودن را برای کودک بوجود آورند.
نکاتی که در این ویژگی یاد گرفتیم
- پنجمین ویژگی بازی فعال ٫ چالش شناختی
- مفهوم فعال ٫ چالش شناختی
- تناسب بازی با ویژگیهای رشدی هر سنی
✔️از امروز تمرین میکنیم
اگر والد هستی یا مربی یا معلم سعی کن در قدم اول از ویژگی های رشدی کودکی که با آن سرو کار داری آگاه شو.
می توانی سرچ کنی کتاب بخوانی یا از یک فرد متخصص سوال بپرسی قدم بعدی پیدا کردن بازی یا طراحی فعالیتهایی است که متناسب با سن و ویژگی رشدی کودک باشد.
🙏🏻ازت ممنونم که تا اینجا آموزش همراهم بودی،🙏🏻
این فقط یک بخش کوچیک از دوره چراغ جادوی بازی ها بود. اما اگر تو هم دلت میخواد بازی کردن حرفه ای و اصولی را برای فرزندت یادبگیری و خودت یک والد کافی باشی این آموزش را به تو پیشنهاد میدم. شما میتونید این دوره رو به صورت کامل از طریق سایت دانه تهیه کنید.