بازی یک از مهمترین اجزا در رشد و توسعه مهارتهای فردی کودکان است. بازی از زمان تولد تا سنین نوجوانی بهعنوان ابزاری برای آموزش و توسعه مهارتهای کودک استفاده میشود. در این آموزش قصد داریم که بهترین بازیها و کتابهای کودک را بررسی کنیم. شما میتوانید با مشاهده این آموزش رایگان، متناسب با سن کودکتان بازی و یا کتاب مشخصی را تهیه کنید.
بازی چطور باعث توسعه فردی در کودک میشود؟
توسعه مهارت و رشدی که توسط بازی اتفاق میافتد به چند بخش مختلف تقسیم میشود. هر بازی که صور میگیرد، بخشی از مغز یا فعالیت بدنی را درگیر میکند به همین دلیل بازیهای مختلف، مهارتهای مختلفی را توسعه میدهند.
بازیهایی که در آن کودک مجبور به حرکت و فعالیت بدنی است، باعث توسعه فیزیکی میشود. تحرک داشتن در کودکی مؤلفه بسیار مهمی است و باید بسیار به آن توجه شود. توسعه فیزیکی شامل سه بخش مهارت حرکتی، تعادل و هماهنگی و تقویت عضلات میشود. در برخی از بازیها باید تعادل را حفظ کنیم و در برخی دیگر حرکات خاصی را انجام دهیم.
بازیهای که کودکان را به انجام حرکتهای مختلف مانند پرش، دویدن، پرتاب و چرخاندن تشویق میکنند باعث توسعه مهارت حرکتی میشوند. مهارت حرکتی در سلامت جسمی کودک تأثیر مستقیم دارد.
بازیهایی که در آن کودک مجبور به حفظ تعادل و هماهنگی است، کمک میکنند تا کودکان تعادل حرکات خود را بهبود دهند. حفظ تعادل علاوه بر جسم، تأثیرات مثبتی بر عملکرد مغز نیز دارد.
تحرک داشتن و انجام نرمش و ورز باعث تقویت عضلات و افزایش استقامت در کودکان میشود. فعالیتهای فیزیک باری داشتن بدن سالم در کودک بسیار مهم است و از اضافهوزن در کودکان جلوگیری میکند.
توسعه شناختی به معنای رشد و پیشرفت تواناییهای ذهنی و فکری کودک است. این بخش از رشد کودک در توسعه حافظه، افزایش تمرکز، افزایش خلاقیت، توسعه تفکر منطقی و توانایی حل مسئله تأثیرگذار است. پس خیلی مهم است که چه بازیهایی را برای تقویت توسعه شناختی کودک خود در نظر بگیرید. برخی از بخشهای هم توسعه شناختی را در ادامه توضیح دادهایم:
بازیهایی که کودک را مجبور به رؤیاپردازی و خلاقیت میکند. تقویت نخیل و خلاقیت، برای داشتن مهارت حل مسئله و درک مسائل آموزشی در آینده بسیار مهم است.
بازیهایی که به کودکان اجازه میدهد تا مسائل را تحلیل کنند و به دنبال راهحلها بگردند. تقویت توانایی حل مسئله به کودکان در مواجهه با مسائل و چالشهای زندگی کمک میکند.
بازیهایی که کودکان را به تمرکز و توجه به جزئیات تشویق میکند. مهارت ریزبینی و توجه به جزئیات در بزرگسالی بسیار کمککننده خواهد بود.
توسعه اجتماعی مهارتی است که بعث ایجاد ارتباط مؤثر و همکاری و دوستیها میشود. این مهارت در دنیای امروز بسیار برای کودکان مهم و حیاتی است. این مهارت کمک میکند روابط اجتماعی سالمتری بسازند و بتوانند در جوامع مختلف حضور پیدا کنند. برخی از جنبههای مختلف توسعه اجتماعی به شرح زیر است:
بازیهایی که کودکان را به همکاری و اشتراک تشویق میکند. بازیهایی که باید با همراهی شخص دیگری انجام شد و تنهایی نمیتوان آن را انجام داد. این توانایی در روابط دوستانه و تعاملات اجتماعی بسیار مهم است.
دربازیهایی که کودکان با یکدیگر تعامل و همکاری دارند، با قوانین و مسئولیتها آشنا میشوند و یاد میگیرند که چگونه در یک جامعه اجتماعی به توازن و هماهنگی دست پیدا کنند.
بازیهای مشارکتی، معمولاً دارای چالش و یا اختلافنظر هست و وجود همین اختلافات باعث میشود که توانایی حل اختلاف در کودک تقویت شود و او یاد بگیرد در موقعیتهای مشابه چطور عمل کند.
مخاطبین اصلی این دوره والدینی هستند که کودکان 0 تا اواسط سالهای دبستان دارند.
همچنین مربیان تخصصی و غیرتخصصی کودک میتوانند از محتوای غنی این دوره بهره ببرند.
و حتی روانشناسان و مشاورانی که با کودک و از طریق بازی، درمانگری میکنند، مخاطب این دوره خواهند بود.
کارشناسی روانشناسی کودکان استثنایی از دانشگاه فردوس مشهد
کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی از دانشگاه علوم تحقیقات
عضو سازمان نظام روانشناسی ایران
سرپرست گروه مادران خلاق اصفهان
نویسنده کتاب نجوم کودک
تربیت بازی درمانگر